Pšenične klice kao lijek za sve ženske probleme

Uzgoj klica kod kuće mi je super stvar i pisala sam o tome koji su benefiti te kako ih uopšte uzgojiti, kako izgleda proces klijanja. Uopšte ali uopšte nije teško ni komplikovano tako da sigurno već dvije godine uzgajam vlastite klice periodično. A i par godina prije praktikovanja uzgoja vlastitih, klice su sastavni dio moje prehrane. Iako djeluju kao mali dodatak, vjerujte da su imale veliki efekat na moje zdravlje i energiju. Nevjerovatno su zdrava namirnica a tako ih je lako ubaciti u obroke bez obzira da li ih konzumirate kroz doručak, ručak, večeru ili kao grickalice. Kada jednom osjetite čari klica koje su hrskave pod zubima i veoma svježe, poželjeti ćete ih što češće jesti kroz salate, sendviče ili sa tjesteninom. U suštini vam želim reći da nema razloga ne biti njihov ljubitelj. Mnogi klice nazivaju čudesnim zbog izuzetno visoke nutritivne vrijednosti. Klice su jedna od karika na putu do zdravog tijela i zdravog razvoja uma. One pročišćuju krv i jačaju imuni sistem.

Postoji više vrsta klica – gotovo onoliko koliko postoji jestivih biljaka. Klice pšenice, kinoe, graha, suncokreta, raži itd. Najčešće klice koje ljudi koriste u kuhanju su alfaalfa, sojine klice, mungo grah kao i ostale vrste klica graha. Razlog zbog kojeg ih ljudi sve češće koriste u prehrani jeste što se u njima nalazi mnogo značajniji izvor vitamina i nutrijenata nego u potpuno izraslim biljkama. Alfalfa klice preporučuju se djeci i odraslima (prevencija su za nastanak osteoporoze i srčanih bolesti). Klice badema povećavaju vitalnost organizma i vrlo su ukusne. A pšenične klice? Uzgajala sam ih a da nisam znala njihovu istinsku vrijednost koju sam otkrila prilikom istraživanja svih pristupa i vrsta olakšanja PMS-a ali i menopauze. Šta da vam kažem, ja se već lagano informišem šta i kako za taj specifični period života svake žene. I tokom tog svog istraživanja sam naišla na neke informacije koje su me potpuno oduševile. “Moram ovo podijeliti sa svim ženama”, pomislila sam. I upravo to sada radim.

Istina o pšenici i žitaricama

Pšenica je neizostavan dio prehrane kultura širom cijele planete. Poznato je da je kultivisana u Evropi i Aziji prije čak 9,000 godina. Danas ljudi konzumiraju žitarice u sklopu zdrave i raznovrsne prehrane. Do sada ste mogle primjetiti da ne praktikujem izbacivanje niti jednog nutrijenta i snažno se protivim demonizaciji ugljikohidrata. To bi jedino imalo smisla ako imate neko specifično zdravstveno stanje prilikom čije dijagnoze vam doktor specifično odredi da trebate izbjegavati neku vrstu žitarica. U suprotnom je to besmislena i čak štetna praksa – ja kada čujem da neko ko nema recimo celijakiju, alergiju na gluten ili neku genetsku predispoziciju a da izbjegava žitarice mi odmah signalizira da ta osoba nema osnovcno znanje o prehrani. Iz neznanja se može puno grešaka napraviti a samodijagnoza preko interneta je nepametna stvar.

Ako niste specijalista doktor, nemojte čitati forume i savjete stranaca jer to nema veze sa vama. Imamo manjak stručnog medicinskog kadra i to je već nepovoljno za nas i naše zdravlje – ne trebate na to dodavati so na ranu nekim imaginarnim dijagnozama sa interneta. Ako ćete već nešto čitati, onda nabavite stručnu literaturu – knjige nikada neće biti prevaziđene. A ovo o čemu sada pišem su stvari koje su argumentovane, ispitane i dokazane od strane stručnih tijela. Peer reviewed istraživanja imaju težinu – komentari na društvenim mrežama ne. Tako da ni ja nisam izmislila toplu vodu već sam sabrala rezultate rada stručnih lica i prezentujem ih na relativno “pitak” način jer želim približiti činjenice svakome kroz pojednostavljen riječnik. Nadam se da barem jednim dijelom uspjevam u tome.

Šta je pšenična klica?

Da se vratimo na temu žitarica i pšenice – treba znati da su to namirnice koje sadrže složene ugljikohidrate, vitamine i minerale. Kada promatramo kako pšenica izgleda, pšenični klas se sužava ka vrhu koji je blago šiljast ima mali šiljati vrh. Pšenični klas se sastoji od pšeničnih bobica tj. pšeničnog zrna (otprilike je 20-100 zrna u klasu). Svako pšenično zrno ima tri dijela: omotač/ fibroznu ljusku, klicu tj. embrion (nutritivno bogata) i endosperm (središnji dio koji je ujedno izvor hrane za klicu te najškrobastiji dio pšenice). Omotač tj. ljuska je koža na vanjskom dijelu zrna. Endosperm fizički sačinjava najveći dio zrna se nalazi unutar omotača. A klica je ono što klija iz pšeničnog zrna u novu biljku. Kada se pšenica rafinira tj. prerađuje u bijelo brašno, obično se klica i omotač uklanjaju. A to je ironija jer klica je najzdraviji dio pšenice. Iako je jako sitna i sačinjava samo 3% pšeničnog zrna, nutritivno je prava mala bombica. Srećom pa uzgojiti pšenične klice nije teško a još je lakše uključiti ih u prehranu kako bi izvukli fantastične zdravstvene koristi iz nje.

Nutritivni profil pšenične klice

Pšenične klice su koncentrisani izvor antioksidansa poput polifenola, karotenoida i tokoferoa (vitamin E). U pšeničnim klicama proteini sadrže aminokiseline, specifično metionin, treonin i lizin (methionine, threonine, lysine). Također sadrži polinezasićene masti, vitamine B kompleksa (folna kiselina i tijamin), minerale, kalij, fosfor, selen i cink. Jedna porcija od cca 2 supene kašike sadrži:

57 kalorija
1.6 grama (g) masti (1 g polinezasićenih masti, 0 g monizasićenih masti)
0 g zasićenih masti
4.3 g proteina
8 g ugljikohidrata
2.3 g vlakana
1 g šećera
0 g dodatnog šećera
0.6 g natrija
0 milligrama (mg) holesterola

Također u sebi sadrži širok dijapazon mikronutrijenata, uključujući:

1.36 mg željeza (17% dnevne vrijednosti za muškarce i 8% za žene)
48 mg magnezija (9% dnevne vrijednosti za muškarce i 15% za žene)
72 mg fosfora (25%)
142 mg kalija (4% dnevne vrijednosti za muškarce i 6% za žene)
2.5 mg cinka (22% dnevne vrijednosti za muškarce i 31% za žene)
0.3 mg tijamina (25% dnevne vrijednosti za muškarce i 27% za žene)
53 mikrograma (mcg) dijetalnog ekvivalenta folata/DFE (13%)
9.8 mikrograma (mcg) selena (18%)
130 mikrograma (mcg) vitamina A (14% dnevne vrijednosti za muškarce i 19% za žene)
2.4 mg vitamina E 2.4 (16%)

10 zdravstvenih benefita pšeničnih klica

JAČI IMUNITET – kada uključimo pšenične klice u prehranu, možemo očekivati ojačan imuni odgovor. Hidrolizat, protein iz pšeničnih klica, se pokazao korisnim u smislu da povećava ontioksidativnu aktivnost u organizmu. Antioksidansi iz pšeničnih klica potražuju a potom uništavaju slobodne radikale i ostale mikroorganizme u tijelu koji izazivaju oboljenja, samim time smanjujući ili eliminirajući šanse da dođe do nastanka oboljenja.
POBOLJŠAN ĆELIJSKI METRABOLIZAM – od vitamina B kompleksa u pšeničnim klicama se nalaze niacin, tijamin i folati. Oni su ključni za ćelijski metabolizam, pomažu u pretvaranju nutrijenata od ugljikohidrata, lipida i glukoze u upotrebljivu energiju na ćelijskom nivou. Tijamin se može iskoristiti u borbi protiv poremećaja poput hronične pretilosti. Metabolizam koji je visokofunkcionalan znači da ima više prirodne energije, što potom za sobom povlači uspješno regulisanje tjelesne težine, poboljšanje snage i fokusa.
BENEFITI TOKOM TRUDNOĆE – kako su krcate folnom kiselinom koja je od neprocjenjivog značaja za zdrav razvoj ploda tokom trudnoće, pšenične klice mogu biti veoma korisne za trudnice. Zdravi nivoi folne kiseline su od ključnog značaja kako bi se smanjila mogućnost defekta tokom trudnoće. Uz to su poželjan dodatak prehrani trudnica zbog svog bogatog nutritivnog profila ali nemojte ih uzimati na svoju ruku. Iako su prirodne i zdrave, prije nego ih uključite u prehranu prvo se posavjetujte sa svojim doktorom za svaki slučaj.
OLAKŠAVA PMS (PREDMENSTRUALNI SINDROM) – protuupalna svojstva pšeničnih klica mogu smanjiti težinu primarne dismenoreje (bolne menstruacije). Ako se uzimaju tri kapsule od 400 mg ekstrakta pšeničnih klica, između 16-og dana menstrualnog ciklusa do 5-og dana narednog menstrualnog ciklusa tokom dva uzastopna mjeseca, to je dalo veoma dobre rezultate. Ekstrakt pšeničnih klica može također olakšati uopštene, psihološke i fizičke simptome predmenstrualnog sindrom (PMS-a).
OLAKŠAVA MENOPAUZU – menopauza se tipično javlja kod žena dobi 45-55 godina kada se menstrualni ciklusi mijenjaju a na kraju zaustavljaju. Znate već da su za menopauzu karakteristični toplotni talasi, gubitak kontrole nad mjehurom, problemi sa spavanjem te promjene raspoloženja. Još jedan od problema sa kojim se žene u menopauzi suočavaju jeste činjenica da se lakše i brže debljaju a teže gube na kilaži. Pšenične klice i tu uskaču! Jedno istraživanje je pokazalo da žene u perimenopauzi koje konzumiraju pšenične klice uz doručak pet puta brže gube masne naslage na stomaku u odnosu na žene istih godina koje ne konzumiraju pšenične klice. Također su prijavile da se osjećaju sretnijima te da imaju manje urinarnih problema.
ANTI-AGING SVOJSTVA ZA KOŽU I KOSU – pošto su krcate nutrijentima poput vitamina u tako visokim koncentracijama, pšenične klice itekako mogu da imaju značajan efekat na različite anti-aging aspekte, od kvalitete kože do gubitka kose. Kao dnevni dodatak prehrani, pšenične klice su prirodan način za unos potrebnih i željenih nutrijenata. Kao prave male antioksidanse bombice, pšenične klice obiluju antioksidansima koji poboljšavaju stanje kože i kose. Ako se redovno konzumiraju, pšenične klice imaju pozitivan efekat na stanja poput psorijaze, ekcema, bora, beživotnog tena, opekotina od sunca ali i kod gubitka kose.
POBOLJŠANE ATLETSKE PERFORMANSE I MIŠIĆNO ZDRAVLJE – pšenične klice imaju prirodno visoke količine oktakozanola (octacosanol) koji posjeduje određena ergogena svojstva. To znači da, kada se konzumira u sklopu prehrane, može poboljšati izdržljivost ali i performanse tako što reguliše biohemijske procese za proizvodnju energije. A kako su pšenične klice bogate proteinima, odlične su i za održavanje zdrave mišićne mase, obnovu oštećenih tkiva, regulisanje nivoa energije unutar tijela te održavanja homeostaze i sveukupnog balansa organizma.
BENEFITI ZA DIJABETIČARE I SRČANE BOLESNIKE – ponovo je prisustvo visokih nivoa folne kiseline jedna od velikih prednosti pšeničnih klica. Ovog puta, riječ je o sekundarnom djelovanju kod ljudi pod rizikom od razvijanja dijabetesa. Povećanje unosa folne kiseline smanjuje jedinjenje homocisten (homocysteine) u tijelu, time smanjujući mogućnost od nastanka dijabetesa. Istraživanja su pokazala da redovan unos cjelovitog zrna pšenice kao i pšeničnih klica može smanjiti rizik od oboljenja kardiovaskularnog sistema, ali i poboljšati njegovo zdravlje. One su bogate dijetalnim vlaknima koja smanjuju rizik od srčanih oboljenja.
REGULACIJA PROBAVNOG SISTEMA – prehrana je jedan od najvažnijih faktora koji doprinose zdravlju probavnog sistema. U jednom istraživanju se kod ljudi koji su konzumirali hljeb obogaćen pšeničnim klicama pokazalo da je to imalo pozitivno djelovanje i promjene na dobre bakterije u želucu te smanjeno nadimanje. Istraživači su zaključili da konzumacija 6 grama hljeba obogaćenog pšeničnim klicama u odnosu na unos bijelog hljeba značakno poboljšava probavu. To je jednim dijelom tako i zbog obilja dijetalnih vlakana koja pomažu normalan proces pražnjenja crijeva, tako da se eliminiše i problem zatvora.
REGULACIJA TJELESNE TEŽINE – ukoliko ste neko ko želi da se na zdrav način udeblja, pomoći će ako u svoju prehranu uključite 30 grama (2 supene kašike) pšeničnih klica jer se u toj gramaži nalazi 101 kalorija. Znači, ukoliko imate želju i potrebu da povećate kalorijski unos onda je ovo jedna od meni najboljih opcija jer se radi o namirnici koja ne samo da ima kalorijsku vrijednost, već je i nutritivno bogata tako da sa pšeničnim klicama nikako ne možete pogriješiti. A ukoliko želite suprotno, da smanjite tjelesnu težinu tj. da smršate na zdrav način, onda su opet pšenične klice odlična opcija jer zbog visokog udjela vlakana produžavaju osjećaj sitosti, kao i zbog visokog udjela proteina. Ako smo siti duže vremena, konzumiramo količinski manje hrane ali ono što pojedemo treba da ima bogat nutritivni profil – što je apsolutno istina za pšenične klice. Win-win, koji god da su nam ciljevi.

Nuspojave, alergije i situacije kada ne bi smjeli konzumirati pšenične klice

Iako su prirodne i nevjerovatno zdrave, znamo da naša tijela ne reaguju na sve na isti način. Većini ljudi će pšenične klice biti sjajna i veoma korisna stvar ali postoje neki izuzeci. Ovo su scenariji i situacije kada ne trebate i nije preporučljivo konzumirati pšenične klice:

ako ste netolerantni ili osjetljivi na gluten
imate celijakiju
ako ste alergični na pšenicu (to je zbog prisustva proteina agglutinina)
ako ste srčani bolesnik ili pod rizikom da postanete srčani bolesnik (pšenične klice su bogate trigliceridima
ako imate netoleranciju na histamin
ako ste pod rizikom od nastanka bubrežnog kamenca (pšenične klice su bogate okslatima a nekim ljudima visok unos oksalata može izazvati bubrežni kamenac)
ako imate netoleranciju nafruktozu
ako ste imali transplantaciju organa ili tkiva
ako imate stomačni čir ili teške probleme sa apsorpcijom u probavi
ako ste trudnica ili dojilja (ne konzumirajte ih prije konsultacije sa doktorom)
ako ćete u narednih nekoliko dana raditi rendgen dijagnostiku sa barijumom
neki ljudi prilikom konzumacije pšeničnih klica mogu iskusiti mučninu, dijareju, nadimanje, nesvjesticu, svrab

Kako uzgojiti pšenične klice?

Prvo proberemo sjemenke i dobro ih operemo. Zatim ih namočimo u vodi na nekoliko sati (najbolje preko noći) i ostavimo na tamnom i toplom mjestu. Klice treba držati na sobnoj temperaturi, jer je optimalna temperatura za brzo klijanje i rast između 19 i 21°C. Ako je temperatura manja, usporen je i rast klica. Najpraktičnije je da ostavimo klice preko noći. Na ovaj način se sjemenke bude, odnosno preko vode dobiju impuls za rast, nabubre, a vanjska opna im popušta i puca. Ujutro ih procijedimo, operemo pod mlazom hladne vode i stavimo u staklenku koju zatvorimo sa gazom i kuhinjskom gumicom. Staklenku okrenemo s otvorom prema dolje, ali ukoso, tako da sva suvišna voda može izaći.

Vrlo je važno da sjemenke imaju dovoljno vlage, ali da nisu u mokrome, jer bi se mogla razviti buđ na njima. Ako se razvije buđ onda sjemenke ili klice bacite. Nemojte se obeshrabriti i pokušajte ponovo. Također je važno da se sjemenke ispiru svaki dan, ovisno o vrsti, dva do tri puta. To se radi zato da se ispere buđ te potencijalni štetni mikroorganizmi. Ispiru se tako da se dva do tri puta ulije voda u posudu (teglu) i pažljivo procijede kroz gazu ii čistu cjediljku (ovisno o veličini sjemnke, recimo kinou je najbolje procijediti kroz gazu). Gazu zatim dobro isperite i vratite na staklenku koju postavite ponovo ukoso prema dole. Tegle sa klicama treba držati na mračnom mjestu, jer im je to prirodno (inače se prirodno razvijaju u zemlji). Zadnji dan, prije konzumiranja možete staviti klice na sunce da im se razviju mali listići. Potrebno je prosječno oko 2-4 dana da se sjemenka razvije u klicu idealnu za konzumiranje. Uvijek koristite samo organske sjemenke za klijanje. Ja sam najčešće koristila bobice pšenice ili kinou jer sam uzgajala klice prvenstveno za rejuvelac recept. I kupovala sam ih u dm-u.

Zašto je dobro propržiti pšenične klice?

Glavni benefit bi bio odličan slatko-orašasti ukus koji sirova pšenična klica, iako ukusna, ali jednostavno to nema. No, ako propržimo pšenične klice, ipak ćemo im blago izmijeniti nutritivni profil. Recimo to ovako, 15 grama pšeničnih klica ima 1 gram masti ukupno a kada ih propržimo, to se poveća na 1.5 gram masti. Također se udio kalija sa 141 miligram smanji na 130 grama kada pšenične klice propržimo. I za kraj, zanimljivost da se udio šećera prženjem smanji sa 6.67 grama na 0 grama.

Kako uključiti pšenične klice u prehranu?

Možete ujutro za doručak da ih dodate u kašu ili da ih pojedete sa jogurtom ili grčkim jogurtom. Možete ih dodati u smoothie ili posuti preko kikiriki putera na kriški hljeba. Dodajte ih u mafine, hljebove, smjesu za palačinke ili supe. Možete ih dodati i u tijesto za pizzu, dodati ih u ćufte, pite ili sa njima posuti pečenu ribu. Lično ih najčešće konzumiram za doručak u kaši ili smoothieju.